بررسی پترولوژی و ژئوشیمیایی سنگ های گرانیتوئیدی شمال روستای دهنه اجاق (جنوب شرق اسفراین)

چکیده منطقه مورد مطالعه در شمال روستای دهنه¬اجاق در 35 کیلومتری شهرستان اسفراین قرار دارد. بر اساس بررسی¬های سنگ¬شناختی، واحدهای سنگی منطقه مورد مطالعه شامل کوارتزمونزودیوریت¬پورفیری، مونزودیوریت¬پورفیری، گرانودیوریت¬پورفیری و گرانیت¬پورفیری می¬باشد، که ازنظر سنی مربوط به ترشیری می-باشند. مهمترین کانی¬های تشکیل¬دهنده این سنگ¬ها شامل کوارتز، پلاژیوکلاز( آندزین تا لابرادوریت)، فلدسپات¬های¬آلکالن(ارتوکلاز)، بیوتیت و هورنبلند هستند. کلریت، اپیدوت، سرسیت، کلسیت و کانی¬های رسی کانی¬های ثانویه را تشکیل می¬دهند. بافت عمده در این سنگ¬ها پورفیری و پوئی¬کلیتیک می¬باشد. شواهد صحرایی همراه با مطالعات ژئوشیمیایی نشان می¬دهد که این توده گرانیتوئیدی دارای ماهیت کالک¬آلکالن با پتاسیم کم بوده و از نظر شاخص آلومین در محدوده پرآلومینوس قرار می¬گیرد. از نظر خصوصیات ژئوشیمیایی، این سنگ¬ها غنی¬شدگی از عناصر lree و تهی¬شدگی از عناصر hree را نشان می¬دهند، که این ویژگی شاخص سنگ¬های تشکیل¬شده در کمان¬های آتشفشانی مناطق فرورانش و حواشی فعال قاره¬ای می¬باشد و همچنین آلایش با مواد پوسته¬ای نیز می¬تواند سبب چنین تغییراتی شود. براساس نمودار¬های مختلف تکتونیکی، سنگ¬های منطقه از نوع ولکانیک¬های قوس آتشفشانی (vag) و همزمان با تصادم (syn - colg) و پس از کوهزایی ( orogenic lat) می¬باشند. کلمات کلیدی: دهنه¬اجاق، کوارتزمونزودیوریت¬پورفیری، گرانودیوریت¬پورفیری، گرانیت¬پورفیری، قوس¬آتشفشانی.